جوایز ادبی ایران
جایزه ادبی جلال آل احمد
این جایزه به نام جلال آل احمد نویسنده مشهور ایرانی که از بزرگترین روشنفکران معاصر جهان است، نامگذاری شده است با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۸۷ نخستین دوره خود را در سال روز تولد آل احمد آغاز کرد. موسسه خانه کتاب ایران مسئول برگزاری این جایزه است که در آذر ماه هر سال مقارن با تولد جلال آل احمد برگزار می شود.
نیمه نخست هر سال دبیر خانه جلال آل احمد، با درج آگهی فراخوان در روزنامه های کثیر الانتشار و رسانه های جمعی، از تمام نویسندگان، منتقدان و تاریخ نگاران دعوت می کند تا آثار خود را تا پایان تیر ماه به دبیرخانه ارسال نمایند و پس از بررسی و ارزیابی توسط هیأت داوران، هر سال طی مراسمی هم زمان با سالروز تولد جلال آل احمد (دوم آذر ماه) به برگزیدگان جوایز تعیین شده در این آیین نامه اهدا خواهد شد.
آثار انتخاب شده باید در یکی از چهار گروه «داستان بلند و رمان»، «مجموعه داستان کوتاه»، «نقد ادبی» و «مستندنگاری» قرار گیرند تا بتوانند در همین زمینهها با سایر کتابها به رقابت بپردازند.
جایزه کتاب سال
جایزه کتاب سال کتاب سال جمهوری اسلامی ایران مهم ترین رویداد انتخاب کتاب در کشور و یک جایزه نیمه دولتی است که هر ساله در بهمن ماه و با تأیید نهایی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به نویسندگان برگزیده در بخش های کلیات، فلسفه اسلامی، فلسفه غرب، دین، علوم اجتماعی، زبان، علوم کاربردی، هنر، ادبیات و تاریخ اعطا می شود.
دبیر خانه جایزه جهانی فروردین ماه هر سال، با درج فراخوان ازطریق وب سایت رسمی جایزه جهانی کتاب سال و همچنین آگهی در رسانهها و اطلاعرسانی مناسب در داخل و خارج از کشور؛ از نویسندگان، پژوهشگران، صاحبنظران، ناشران، کانون ها، مؤسسههای علمی ـ پژوهشی دعوت می کند، کتابهای پیشنهادی خود را که طی سال میلادی گذشته و برای نخستین بار انتشار یافته ، تا پایان تیرماه به دبیرخانه اعلام و ارسال نمایند و مراسم اهدای جوایز برگزیدگان جایزه جهانی کتاب سال در دهه فجر هر سال برگزار خواهد شد.
به برگزیدگان هر رشته، تندیس جایزه جهانی، لوح تقدیر به امضای رئیس جمهور و جایزه ویژه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اهدا می گردد و میزان جایزه به پیشنهاد هیأت علمی و تصویب معاون فرهنگی قابل افزایش یا کاهش است.
جایزه ادبی پروین اعتصامی
این جایزه با هدف بزرگداشت مقام و شخصیت شاعر نامدار ایران پروین اعتصامی، رشد و اعتلای خلاقیت ها و آفرینش های ادبی بانوان، ترویج و تقویت زبان فارسی در خارج از کشور، ایجاد پیوند بین ادبیات ملل به ویژه در حوزه جهان اسلام، معرفی چهره های شاخص زنان ادیب و پژوهنده و تقدیر از زنان در عرصه زبان و ادب فارسی همه ساله در سالروز تولد پروین اعتصامی برگزار می شود.
جایزه پروین در سال ۱۳۸۳ آغاز به کار کرد و در تابستان ۹۷ هشتمین دوره آن برگزار شد. این جایزه طبق برنامه باید در خرداد یا تیرماه ۹۹ برگزار میشد اما به دلیل شیوع کرونا به تاخیر افتاد.
این جازه در چند حوزه برگزار میشود:
شعر
ادبیات داستانی
ادبیات نمایشی
پژوهشهای ادبی
ادبیات کودک
در نیمه نخست هر سال دبیرخانهی این جشنواره فراخوان برگزاری آن را اعلام میکند. و در نیمه دوم اسفند هرسال مقارن با تولد پروین اعتصامی این جایزه اهدا میشود.
جایزه قلم زرین
جشنواره قلم زرین بادوامترین و درعین حال معتبرترین و گرانترین جایزه غیردولتی کشور و جایزه ای رسمی است که گزینش، معرفی و تقدیر از آثار شایسته ادبی، تکریم و تقدیر از مولفان و پدیدآورندگان ازجمله رویکردهای این جایزه محسوب میشود.
این جایزه که نخستین برگزیدگان خود را در ۱۴ تیر ۱۳۸۱ معرفی کرد ابتدا دوسالانه بود اما از سال ۱۳۸۷ هر سال زیر نظر انجمن قلم ایران برگزار شده است. اختتامیه این جشنواره هر سال در روز قلم، ۱۴ تیر ماه برگزار می شود.
جایزه قلم زرین هر ساله همزمان با روز ملی قلم توسط انجمن قلم ایران برگزار میشود. حوزه های ادبی از جمله نقد و پژوهش ادبی، داستانی بزرگسال، شعر بزرگسال، داستان کودک و نوجوان، شعر کودک و نوجوان که برای نخستین بار در همان سال منتشر شده اند را مورد ارزیابی قرار میدهد.
جایزه ادبی مهرگان
جایزه ادبی مهرگان یا جایزه مهرگان ادب که سابقه برگزاری آن به سال ۱۳۷۸ بازمی گردد، تنها جایزه غیردولتی است که علاوه بر بخش های داستان و رمان، در حوزه محیط زیست و علم نیز جایزه اهدا می کند.
مهرگان، قدیمی ترین جایزه مستقل و خصوصی ایران، همزمان با سومین دهه فعالیت خود نخستین دوره جایزه مهرگان ادب خارج از ایران را برای انتخاب بهترین «رمان» و بهترین «مجموعه داستان کوتاه» چاپ شده در خارج از ایران برگزار کرد.
دبیرخانه جایزه مهرگان، اولین گزارش دبیرخانه های دوره های بیست و یکم و بیست و دوم جایزه مهرگان ادب و دوره های شانزدهم و هفدهم جایزه مهرگان علم را ۲۵ شهریور ۱۴۰۰ منتشر و اسامی داوران، تعداد آثار و پیشرفت کار داوری در این دو بخش را منتشر کرد.
جایزه هفت اقلیم
این جایزه در سال ۱۳۸۸ به همت عدهای از نویسندگان مستقل ایران با دبیری آیت دولتشاه آغاز به کار کرد و در ابتدا به داستانهای کوتاه منتشر نشده اختصاص داشت اما بعد از یک دوره مقدماتی داستان کوتاه، در ادامه تغییر مسیر داد و در دور اول، رسما به جمع جوایز کتابهای منتشر شده پیوست و تا به امروز هم بر این منوال حرکت کرده است.
هدف از برگزاری جایزه ادبی هفت اقلیم ارج نهادن به ادبیات اصیل ایرانی و توجه به آثار شاخص و ارزشمند زبان فارسی است که با تکیه بر زبان، بومیت و فرهنگ ایرانی خلق شده باشند. جایزه ادبی هفت اقلیم تلاش دارد که ادبیات داستانی را خارج از تقسیم بندیها و گروه بندی های رایج ادبیات و به صورت ملی مورد بررسی قرار دهد.
جایزه ملک الشعرای بهار
ملک الشعرای بهار (متوفی اول اردیبهشت ۱۳۳۰)، شاعر و انجمن دار برجسته معاصر، نقش ارزنده ای در بالندگی و پویایی محیط ادبی معاصر داشته و در زمرهٔ فعالیت های انجمنی خود، تأسیس انجمن ادبی دانشکده، مدیریت انجمن ادبی فرهنگستان، عضویت در انجمن شعرای آستان قدس رضوی و عضویت در انجمن ادبی ایران را در کارنامه دارد.
به همین مناسبت در سالروز درگذشت ملک الشعرای بهار و به منظور تجلیل از مقام ادبی وی، یکم اردیبهشت ۱۳۹۶ وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در جمع شاعران، ادیبان و انجمن داران سراسر کشور، جایزه انجمن های ادبی سراسر کشور را به نام «ملک الشعرای بهار» نام گذاری کردند تا ضمن ارج نهادن به مقام ادبی بهار در سپهر ادبیات فارسی، از این رهیافت فعالیت های انجمن های ادبی نیز سامان پذیرد.
جایزه نوفه
جایزه نوفه یک جایزه ادبی مستقل است که در سال ۱۳۹۶ به منظور اعتلای نشر ادبیات گمانهزن و تشویق ناشران و نویسندگان برای تألیف آثار گمانهزن، با همکاری نشر پیدایش و مجله سپید در ژانرهایی متفاوت از وحشت گرفته تا فانتزی، علمیتخیلی و جنایی پایهگذاری و نخستین دوره آن در سال ۱۳۹۷ برگزار شد.
ادبیات گمانهزن برگردانی از عبارت Speculative Fiction است، این عنوان توصیف کننده تمام سبکها و زیر سبک هایی است که دنیایی متفاوت با دنیای واقعی را تصویر میکنند (ژانرهای فانتزی، کارآگاهی، علمیتخیلی و وحشت، زیر چتر این عبارت قرار میگیرند).
رابرت هاینلاین (۱۹۰۷ تا ۱۹۸۸) نویسنده مشهور علمیتخیلی، این عبارت را در سال ۱۹۴۱ خلق کرده است و امروزه این واژه را برای توصیف داستانهایی استفاده میکنند که به واقعیت عینی و اصول متعارف داستان واقعگرا پایبند نیستند و تخیل را هسته مرکزی خود قرار میدهند. داستانهایی که به طور معمول به اسم ادبیات ژانری شناخته میشوند و پیش از این کمتر مورد توجه جوایز ادبی فارسی قرار میگرفتند.
سومین دوره جایزه گمانهزن نوفه، با معرفی برگزیدگان آثار منتشر شده در سال ۹۸ تا۹۹، سوم آبان ۱۴۰۰ به کار خود پایان داد.
یکروز من برنده این جوایز ادبی میشم. نام بانوی بهار را بخاطر بسپارید😉