کتاب پله پله تا ملاقات خدا

دکتر " عبدالحسین زرین کوب"  در سال 1301 هجری شمسی در بروجرد دیده به جهان گشود . دکتر" زرین کوب " تحصیلات ابتدایی را در زادگاه خویش به پایان برد . سپس در کنار تحصیل در دوره متوسطه به تشویق و ترغیب پدر که مردی متشرع و دیندار بود ،اوقات فراغت را صرف فراگیری علوم دینی و حوزه ای نمود و ضمن تحصیل فقه و تفسیر و ادبیات عرب،به شعر عربی هم علاقمند شد .گرچه تا پایان سال پنجم متوسطه در رشته علمی تحصیل می کرد با این حال کمتر کتاب تاریخ و فلسفه و ادبیاتی بود که به زبان فارسی منتشر شده باشد و او آن را در مطالعه بکار نگرفته باشد .به دنبال تعطیلی کلاس ششم متوسطه در تنها دبیرستان شهر برای ادامه تحصیل به تهران رفت و رشته ادبی را برگزید و در سال 1319 تحصیلات دبیرستانی را به پایان برد و با وجود آنکه کتاب های سالهای چهارم و پنجم متوسطه ادبی را قبلا نخوانده بود در میان دانش آموزان رشته ادبی سراسر کشور ، رتبه دوم را به دست آورد . با بازگشایی مجدد دانشگاهها در سال 1320 دکتر "عبدالحسین زرین کوب" در امتحان ورودی دانشکده حقوق شرکت کرد.با آنکه پس از کسب رتبه اول ،در دانشکده ثبت نام هم کرده بود ، اما به الزام پدر،ناچار به ترک تهران شد . در همان ایام ، " علی اکبر دهخدا"  که ریاست دانشکده حقوق را به عهده داشت ،از اینکه چنین دانشجوی فاضلی را از دست می داد ،اظهار تاسف کرده بود. سرانجام اشتیاق به تحصیل بار دیگر او را به دانشگاه کشاند .در سال 1324 ،پس از آنکه در امتحان ورودی دانشکده علوم معقول و منقول و دانشکده ادبیات حایز رتبه اول شده بود ، وارد رشته ادبیات فارسی دانشگاه تهران شد . به هر تقدیر "عبدالحسین زرین کوب" در سال 1327 به عنوان دانشجوی رتبه اول از دانشگاه فارغ التحصیل شد و سال بعد وارد دوره دکتری رشته ادبیات دانشگاه تهران گردید و درسال 1334 از رساله دکتری خود با عنوان (نقد الشعر ،تاریخ و اصول آن) که زیر نظر"  بدیع الزمان فروزانفر" تالیف شده بود با موفقیت دفاع کرد . دکتر" زرین کوب"  در سال 1330 درکنار عده ایی از فضلای عصر همچون "عباس اقبال آشتیانی"  ، " سعید نفیسی"  ، "محمد معین " ، " پرویزناتل خانلری"  ، " غلامحسین صدیقی "  و " عباس زریاب"  برای مشارکت در طرح ترجمه مقالات دایره المعارف اسلام (E1)طبع هلند ، دعوت شد . دکتر" زرین کوب" ایام تحصیل در تهران ،چندی نزد حاج شیخ " ابوالحسن شعرانی"  به تعلم  پرداخت و با مباحث حکمت و فلسفه آشنایی بیشتر یافت .از همان روزگار با فلسفه های معاصر غربی نیز آشنا شد و بعد به مطالعه در باب تصوف نیز علاقمند گردید . استاد که از قبل با زبان های عربی  ، فرانسوی و انگلیسی آشنا شده بود در سال های جنگ دوم جهانی  با کمک بعضی از صاحب منصبان ایتالیایی و آلمانی که در آن ایام در ایران به سرمی بردند ، به آموزش این دوزبان پراخت .در سال 1323 نخستین کتاب او به نام (فلسفه ،شعر یا تاریخ تطور شعر و شاعری درایران) در بروجرد منتشر شد ،در حالی که در این هنگام ،حدود چهار سال یا کمی بیشتر از تاریخ تالیف کتاب می گذشت . دکتر "زرین کوب" پس از آنکه به الزام پدر دانشکده حقوق را ترک گفت ،به زادگاه خود بازگشت و در خرم آباد و بعددر بروجرد به کار معلمی پرداخت ،کاری که به تدریج علاقه جدی بدان پیدا کرد .در دوران معلمی ،از تاریخ و جغرافیا وادبیات فارسی گرفته تا عربی و فلسفه و زبان خارجی و حتی ریاضی و فیزیک و علم الهیات ،همه را تدریس کرد .دکتر زرین کوب پس از اخذ درجه دکترا  از سوی استاد" فروزانفر " برای تدریس دردانشکده علوم معقول و منقول دعوت شد و در سال 1335 با رتبه دانشیاری ،کار خود را در دانشگاه تهران آغاز کرد و به تدریس تاریخ اسلام ،تاریخ ادیان ،تاریخ کلام و مجادلات فرق ،تاریخ تصوف اسلامی و تاریخ علوم پرداخت .پس از دریافت رتبه استادی دانشگاه تهران (1339 ش ) دکتر" زرین کوب" چندی نیز در دانشسرای عالی تهران  ودوره دکترای  ادبیات فارسی دانشگاه تهران و در دانشکده  هنرهای درماتیک به افاضه پرداخت . در سال های 1347 تا سال 1349 در آمریکا به عنوان استاد میهمان در دانشگاه های کا لیفرنیا و پرنیستون به تدریس علوم انسانی دانشگاه تهران انتقال یافت و در دو گروه تاریخ و ادبیات مشغول به کار شد . دکتر"عبدالحسین زرین کوب" در  24 شهریور 1378 به دلیل بیماریهای قلب ، چشم و پروستات در گذشت. دکتر "عبدالحسین زرین کوب " صاحب کتابهایی همچون  : « فلسفه شعر» ، یا تاریخ تطور شعر و شاعری در ایران ( 1323) -  «بنیاد شعر فارسی»(ترجمه: اثر دارمستر) (1326) –دفتر ایام – سال( 1328) – «ادبیات فرانسه در قرون وسطی» (ترجمه: اثر و.ل.سولینه) – 1328 « ادبیات فرانسه در دوره ی رنسانس»(ترجمه: اثر و.ل.سولینه)  – سال ..... - « متافیزیک» ( ترجمه: اثر فلیسین شاله) – سال 1329 -  «دو قرن سکوت »( سرگذشت حوادث و اوضاع تاریخی ایران در دو قرن اول اسلام از حمله ی عرب تا ظهور دولت طاهریان ) – سال 1330 – چاپ هشتم 1362  -  «شرح قصیده ی ترسائیه خاقانی»( ترجمه: اثر مینورسکی )  - سال 1332- چاپ دوم 1348  -  قرائت فارسی و تاریخ ادبیات (برای سال چهارم و پنجم دبیرستانها ) – سال 1335   -  «فن شعر» (اثر ارسطو) – سال 1337 – چاپ دوم 1243  -« نقد ادبی» ( جستجودر اصول و طُرق و مباحث نقادی با بررسی در تاریخ نقد و نقادان ) (دوجلد)– سال 1338- چاپ پنجم 1373   - « ارزش میراث صوفیه» – سال 1342 – چاپ هفتم 1273  - «تاریخ ایران بعد از اسلام» – سال 1343- چاپ هفتم 1373  - «با کاروان حُله»– سال .... ( کتاب به نام گلستان عجم توسط محمدنورمحمدخان و کلثوم فاطمه سید به زبان اردو – اسلام آباد – سال 1985 م )  – چاپ نهم 1373  -  «دایره المعارف فارسی»-  سال 1345  ( تألیف غلامحسین مصاحب 1345) ( دوجلد- 1356 )  - « شعر بی دروغ» ، شعر بی نقاب – سال 1346 – چاپ هفتم 1373  -  بامداد اسلام – چاپ ششم 1369  - « کارنامه ی اسلام» – سال 1348 - چاپ چهارم 1369   - « از کوچه رندان »( درباره زندگی و اندیشه ی حافظ ) – سال 1349 – چاپ دهم 1375   - «یاداشت ها و اندیشه ها »(شامل 34 مقاله ) ( به کوشش عنایت اله مجیدی ) – سال 1351  -  «فرار از مدرسه»( درباره زندگی و اندیشه امام غزالی ) – سال 1353 – چاپ سوم 1364 -  «تاریخ در ترازو »– سال 1354 چاپ دوم 1362   - «از چیزهای دیگر»( شامل 19 مقاله )  – سال 1356-  چاپ سوم 1371  -« ادبیات فرانسه در قرون وسطی و رنسانس» – سال 1357  - « ارسطو و فن شعر» ( ترجمه و تجدید نظر شده ی متن ارسطو ) – 1357 – چاپ دوم 1368   -  «جستجو در تصوف ایران »– چاپ پنجم سال 1370   -« نقد ادبی» ( تألیف عبدالحسین زرینکوب و حمید زرینکوب )  برای سال چهارم آموزش متوسطه – سال 1358 – چاپ دوم 1361 – چاپ بعدی 1372 ...  -  «دنباله جستجو در تصوف ایران » سال 1362 – چاپ چهارم 1376  - «با کاروان اندیشه   »   ( شامل 9 مقاله ) – سال 1363 – چاپ دوم 1369  -  «سیری در شعر فارسی» ( بحثی انتقادی در شعر فارسی و تحول آن با نمونه هایی از شعر شاعران و جست و جو یی در اقوال ادبا و تذکره نویسان  – چاپ سوم 1371 - « سرّ  نی »– سال 1364 – چاپ ششم 1374 -  «تاریخ مردم ایران»       ( ایران قبل از اسلام ) – چاپ هشتم 1382 -  دفتر ایام (شامل 20 مقاله )  – سال 1365 – چاپ سوم 1374  - «تاریخ مردم ایران »( از پایان ساسانیه تا پایان آل بویه ) – چاپ هشتم 1382-  «نقش بر آب   »  ( به همراه جستجویی چند در باب شعر حافظ ، گلشن راز ، گذشته نثر فارسی ، ادبیات تطبیقی با اندیشه ، گفتگو ها و شنودها و خاطره ها – شامل 17 مقاله )  – 1368 – چاپ سوم 1375   - «در قلمرو وجدان »( سیری در عقاید ، ادیان و اساطیر )  – سال 1369 چاپ دوم 1375   -  «پله پله تا ملاقات خدا»( درباره زندگی و اندیشه و سلوک مولانا جلاالدین ) – سال 1370 – چاپ نهم 1375  - «پیرگنجه در جستجوی نا کجا آباد» ( درباره زندگی، آثار و اندیشه های نظامی ) – سال 1372- چاپ دوم 1374  - «آشنایی با نقد ادبی »– سال 1372- چاپ دوم 1374  -« روزگاران ایران» (گذشته باستانی ایران ) – سال 1373 – چاپ سوم 1375  -« روزگارانم ( از پایان ساسانیان تا تیموریان ) – سال 1375  - «روزگاران دیگر» ( از صفویه تا عصر حاضر ) – سال 1378 – چاپ چهارم 1381 - « از گذشته ادبی ایران »( مروری بر نثر فارسی )  – چاپ دوم 1383  -« حکایت همچنان باقی »( شامل 34 مقاله ) – سال 1376  -« شعله ی طور» ( نگاه بر زندگی و اندیشه حلاّج )– سال 1377 – چاپ سوم 1379  -« از نی نامه »( گزیده ی مثنوی معنوی ) با همکاری دکتر قمر آریان  – سال 1377  - «صدای بال سیمرغ»   ( درباره زندگی ، آثار و اندیشه ی عطار ) – سال 1378  -  «دیداری با کعبه جان »( درباره زندگی ، آثار و اندیشه ی خاقانی ) - ...  - ادبیات فارسی (1) ( قافیه و عروض – نقد ادبی )( دوره ی پیش دانشگاهی – رشته علوم انسانی  )  – سال 1378  - «حدیث خوش سعدی» ( درباره زندگی و اندیشه سعدی )  – سال 1379 -« تاریخ ایران باستان »(4) تاریخ سیاسی ساسانیان ( تألیف زرین کوب و روزبه زرین کوب) – سال 1379 - «دو رساله درباره انقلاب مشروطیت ایران»        ( ازمحمد آقا ایروانی و ابوالقاسم خان ناصرالملک ) به کوشش زرین کوب و روزبه زرین کوب  – سال 1380  -« نامورنامه درباره ی فردوسی و شاهنامه» – سال 1381  - نردبان شکسته (تفسیر مثنوی معنوی مولانا ) – سال 1382  -« تقویم پارینه  » ( یادداشت های روزانه استاد از سال 1318 تا پایان عمر )  (زیر چاپ )  - « سرزمین و تاریخ ایران »(زرین کوب و روزبه زرین کوب ) ( زیرچاپ) -« تک درخت »( قصه رمزی و فلسفی ) – سال 1347 «نه شرقی ، نه غربی ، انسانی» (شامل 34 مقاله ) – چاپ چهارم 1375  -« بحر در کوزه »( نقد و تفسیر قصه ها و تمثیل مثنوی ) – 1366- چاپ ششم 1374 - «روزگاران »( تاریخ ایران از آغاز تا سقوط سلطنت پهلوی)  (3جلد ) – سال  1378 « تصوف ایرانی در منظر تاریخی آن » ( ترجمه مجدالدین کیوانی ) – 1383